As imaxes do camiño que vai á Praia do Peixe non precisan comentarios

A desfeita -oficial- de Gradín

Os veciños da Illa de Arousa lideran nos últimos anos as estatísticas de reciclaxe en Galicia. A maioría dos fogares teñen interiorizado o hábito de separar o plástico e o vidro do lixo. Ademais, o Concello foi pioneiro no ano 1999 ao introducir a compostaxe –no marco do programa Life da UE– para tratar os residuos orgánicos domésticos e convertelos en abono. Con estes precedentes, non se entende o que está pasando na zona de Gradín.

¿Como é posible que os residuos urbanos do Concello se guinden e se queimen nunha praia?. A liña de costa comprendida entre Gradín e a Praia do Peixe está a sufrir unha desfeita ambiental irreparable, e para canto máis, con impunidade: vertidos das depuradoras próximas, movementos de terra, vertedoiros de lixo incontrolados e “controlados”... e por se fora pouco, está proxectada na zona a construción dun parque industrial, de dubidosa contribución económica ao desenvolvemento da vila. ¿Que mellor investimento para o futuro que a conservación da paisaxe?

Eis onde se "tratan" os residuos urbanos da Illa de Arousa

Gradín amosa un preocupante deterioro nos últimos anos

Análise: Os resultados electorais (II)

O PSOE recunca na alcaldía
A candidatura do PSdG-PSOE, encabezada polo actual alcalde, José Manuel Vázquez, acadou a maioría absoluta ao conseguir 6 dos once concelleiros. Os socialistas controlarán a alcaldía por terceira lexislatura consecutiva e logran mellorar os resultados das eleccións municipais de 1999 e de 2003, nas que obtiveron 5 concelleiros, aínda que en número de votos o incremento é so de 87 papeletas. O descontento veciñal pola política urbanística non desgastou o partido tradicionalmente máis votado.

O PP sobe en votos, pero non en concelleiros
O Partido Popular da Illa revalida os catro concelleiros que xa acadara nas municipais anteriores. Aínda que é a forza que máis sobe, ao lograr 180 votos máis que nos comicios de 2003, este incremento non foi de abondo para lograr ese quinto concelleiro que lle roubaría a maioría absoluta aos socialistas. O PP desenvolveu unha intensa campaña electoral na que se implicou directamente o presidente da Deputación de Pontevedra, Louzán.

O BNG recupera electorado
Aínda que mantén un único concelleiro, o Bloque Nacionalista Galego é, despois dos populares, a forza política que máis medrou nestas municipais, ao pasar de 274 votos en 2003, aos 437 actuais. O cabeza de lista, Carlos Otero, case logrou dobrar o apoio do electorado na primeira vez que concorre ás municipais. Porén, o seu partido deixa de ser “chave” no concello arousán. Os mellores resultados desta forza foron en 1999, cando acadou 469 votos.

Análise: Os resultados electorais (I)

Masiva participación
Nas tres convocatorias de eleccións municipais que transcorreron desde que se constituíu o Concello da Illa, o electorado acudiu masivamente a votar. Se en anteriores comicios se rexistrou un alto índice de participación (o 85,2% en 2003, e o 83,3% en 1999), nesta cita electoral acudiron ás urnas o 86,07% dos votantes. O censo está composto de 3.998 persoas.

Menos partidos
Esquerda Unida non presentou candidatura nestas eleccións municipais (122 votos en 1999 e 72 en 2003), nin tampouco Independentes da Illa, que deu a sorpresa nos comicios de 2003 ao lograr un concelleiro a primeira vez que concorría á alcaldía. É posible que a lei D’Hont, que prexudica os partidos menos votados, desanime á presentación de novas candidaturas.

¿Quen será o próximo alcalde?

Escudo oficial do Concello da Illa

Este ano non presentaron listaxes nin Esquerda Unida nin os Independentes. Estas son as tres únicas candidaturas que concorren ás próximas eleccións municipais:

BNG: 1. Carlos Miguel Otero Chaves, 2. Tomás Cores Dios, 3. Antonio Millán Torrado, 4. María Fátima Prieto Allo, 5. Marta Fontenla Torres, 6. Adelino Santamaría Iglesias, 7. María Luisa Rial Guillán, 8. Julián Dios Dacosta, 9. Evaristo Bouzón Silva, 10. Xoan Carlos Piñeiro Insua, 11. José Andrés González Pena.
Suplentes: 1. Maruxa do Carme Núñez Outeda, 2. Virginia Otero Piñeiro, 3. Víctor Otero Outeda.
...............
PP: 1. Juan José González Vázquez, 2. Zoila Paz Dacosta, 3. Ramón Ferro Dios, 4. Diana Rios Dios, 5. Carlos Alberto Pouso Otero, 6. Caterina Otero Núñez, 7. Daniel Pouso Dios, 8. Juana María Suárez Paz, 9. Santiago Otero Blanco, 10. Rosa Ana Viñas García, 11. Jose Antonio Mouro García.
Suplentes: 1. María Esther Otero Nieto, 2. Alberto Paz Nine, 3. Ana Belén Rial Nieto, 4. Francisco Martín Santiago Fernández, 5. María Asunción Rial Rodríguez, 6. Didier Eric Dios Torres.

...............

PSOE: 1. José Manuel Vázquez Vázquez, 2. Juan Luciano Otero Besada, 3. María Dolores Folgar Vilas, 4. Fátima Rivas González, 5. Juliana Dios Barreiro, 6. Juan Isidro García García, 7. Alfredo Otero Lojo, 8. María Carmen Dios Castro, 9. Pablo Lojo Rial, 10. Esperanza Rita Gómez Dios, 11. Pascua Asunción Suárez Otero.
Suplentes: 1. Manuel García Poza, 2. José Francisco Oubiña García, 3. Lucinda Diz Besada, 4. Ramón Suárez Prado.

Comeza a tempada de regatas de dornas a vela

Calendario das regatas de dornas a vela que se celebrarán na ría de Arousa nos vindeiros meses

Xuño

Día 9
III Trofeo Fasquía, na Illa de Arousa, organizada pola Asoc. Fasquía.
Día 16
Regata da Area Seba, no Grove, organizada pola A.D. Meca.
Día 30
XXIII Volta á Illa de Arousa, organizada pola A.C. Dorna. Unha das regatas máis longas no seu percorrido.

Xullo

Día 14
Regata dos faros, no Grove, organizada pola A.D. Meca. Abarca tres faros no noroeste da ría.
Día 21
Regata da dorna, en Ribeira, organizada por Lajareu por Barlovento.

Agosto

Día 4
Regata do Bao, na Illa de Arousa, organizada pola A.C. Dorna. A saída efectúase desde terra, co pau na man e a vela sen montar.
Día 18
VIII Regata do Albariño, en Cambados, organizada pola C.M. Salnés. Faise ao mediodía e adoita quedar en calmada.
Día 25
Regata Calmoseira, entre Cambados e a Illa. A máis nova en chegar ao calendario, organizada pola asociación Calmoseira, que está a traballar na recuperación do galeón “Avelino e Manuel”.

O libro máis agardado

Á fin podemos ver editado o libro sobre a historia da Illa que prepararon o historiador Vila Fariña, gran coñecedor dos aconteceres do pasado da comarca do Salnés, e Xoan Dopico. Esta completa obra de investigación, que partiu dos traballos xa realizados polo finado Manolo Lojo, levaba anos agardando a súa publicación, e constitúe o único compendio sobre a historia da vila arousá existente na actualidade. O Concello vai distribuír un libro por cada casa. Benvido sexa.

Stoichkov dálles unha alegría aos Carcamáns Celestes

Stoichkov á súa chegada á Arousa

Lequi acompañado dun seareiro e co libro sobre a historia da Illa na man

¡Quen ía pensar, nos mellores tempos de Stoichkov como xogador do F.C. Barcelona, que algún día pisaría a Arousa! Pois fíxoo o pasado 16 de maio, como adestrador do Celta, convidado á cea anual que organiza o grupo de seareiros celtistas Carcamáns Celestes. O búlgaro chegou á Illa acompañado dos xogadores Cannobio e Lequi, ante a expectación de nenos e non tan nenos.
A Illa conta cunha gran afección ao club de fútbol vigués. O grupo Carcamáns Celestes conta con 426 socios (case o 10% da poboación da Illa) que comparten 130 carnés de abonados que lles permiten acudir en quendas a Balaídos cada quince días.

De profesión, "sus labores"

Baixo a declaración profesional de “sus labores”, socialmente ben vista, moitas mulleres da Arousa ocultaban nos padróns municipais o seu traballo nas conserveiras. Con este novidoso enfoque, Daniel Vázquez Saavedra analiza o impacto que tivo a industria conserveira na organización do traballo na Illa de Arousa, incluíndo as “amas de casa” dentro da poboación activa. A investigación, titulada O impacto da industrialización na Illa de Arousa, 1889-1935, contén moitos datos de interese para todos os interesados no estudio da historia da Illa, desde censos de poboación e de fábricas, ata rexistros sobre as loitas agraristas e sindicalistas.

Antiga fábrica de conservas na Arousa

Agora que veñen as eleccións...

A antiga fábrica de Goday albergará o Museo da Conserva

A conselleira de Política Territorial, Obras Públicas e Transportes, María José Caride, anunciou na súa recente visita á Illa de Arousa que o concello recibirá un “tratamento singular” en materia de urbanismo, ó ter o 100% do seu termo municipal afectado pola franxa de protección dos 500 metros. A falta de dous meses escasos para as eleccións municipais, a conselleira deu luz verde ás obras de construción do Centro da Terceira Idade e do auditorio, á recuperación do antigo peirao de pau, á creación do Museo da Conserva, á construción do novo vial de acceso ó Chufre e á mellora das instalacións portuarias, obras todas elas anunciadas dende hai tempo.

Outro himno para o Céltiga

Xa vai sendo hora de que o Céltiga, o equipo de fútbol da Arousa (en terceira rexional) galeguice o seu himno e, de paso, adapte a letra ós tempos que corren. Pode que a iniciativa choque nun principio cos afeccionados acostumados a cantar “Loooos coloores, rooojo y blanco...” pero todo é cuestión de facer unha boa adaptación para que encaixe ben coa melodía de sempre. A tradución literal da letra ao galego non serviría, así que desde este blog convidamos a facer propostas.
Por certo, a data de fundación do Céltiga non está moi clara. A foto máis antiga do equipo, en posesión do club, data de 1925. E a revista galeguista do mesmo nome, Céltiga, creouse en Bos Aires no 1924. Non é unha hipótese arriscada considerar que os dous nomes están relacionados...

Himno do Céltiga

La bella isla de Arosa

tiene un club de gran valía

con su furia deportiva

orgullo de nuestra ría

siempre juegan sus muchachos

con gallardía y valor

club Céltiga de la isla

entre su clase el mejor

(retrouso)

Los colores rojo y blanco

lleva nuestro campeón

y luciendo con orgullo

en su escudo un balón

Tiene alma deportiva

y juego de gran belleza

eres la perla de arosa

con gallardía y nobleza.

(retrouso)

Adeus a unha xeración de panadeiros

A panadería Alfonso, máis coñecida pola de “Pacholo”, pechou para sempre o primeiro de marzo. O panadeiro, Alfonso, cansou dun oficio que non coñece festas nin domingos, e ninguén da súa familia quixo continuar o negocio. Pacholo –a el non lle gusta este alcume- era o panadeiro máis reputado da Arousa: as súas empanadas eran as máis demandadas na fin de semana; as súas roscas, as máis vendidas na Semana Santa; o seu pan de ovos, o máis aprezado no San Xulián. Co adeus de Pacholo, despedímonos tamén para sempre dun sabor, e dunha xeración de panadeiros que iniciara seu avó. Marchou deixando a súa clientela en mans da cadea “La boutique del pan”.

Sálvora, primeiro dun marqués, agora dun banco

Imaxe de Sálvora do Google Earth

Caixa Galicia vén de mercar a illa de Sálvora por seis millóns de euros coa intención, disque, de desenvolver un proxecto medioambiental “modélico”. A prensa encargouse de presentar esta adquisición como a mellor das solucións posibles para este arquipélago que fai parte do Parque Nacional das Illas Atlánticas de Galicia e que estaba cobizado por diversas empresas. Resulta anacrónico que un marqués posúa e lle venda unha illa protexida a un banco, pero aínda é máis difícil de entender a decisión da Xunta de Galicia de renunciar ó seu dereito de adquisición preferente, cando no caso da Illa de Cortegada, que pertence a unha inmobiliaria e tamén forma parte do mesmo parque natural, mantén aberto un proceso de expropiación. ¿Por que a Xunta non se interesou por Sálvora?

A sombra do narcotráfico

Esa columna de fume que asoma tras o barco bateeiro que leva anos abandonado no Bao -auténtico símbolo de entrada á Illa de Arousa- corresponde á planadoira que se incendiou ou incendiaron sen tripulantes o pasado 22 de marzo en augas da Illa de Arousa. A “lanzadeira" de 9,5 metros de eslora e tres motores de 250 cabalos ía cargada ata os topes de gasolina, polo que se deduce que non chegou a completar a operación de narcotráfico para a que ía ser utilizada. Na praia da Sapeira atopouse o remolque co que probablemente se trasladou a planadoira.
Ante estes feitos, mellor deixar cantar ós Debuxos Reanimados, que nos interpretan neste vídeo de Luar o narcocorrido de Benigno Maquieira, que repartía cocaína por toda a ría de Arousa. (Para non papar todo o programa, avancen o reprodutor ata a hora 2.57 ).

Pola recuperación do maltratado Portiño

Antiga fábrica conserveira, actualmente convertida nun almacén de materiais de construción. O vello peirao, abandonado, está totalmente derruído

Acceso ao Portiño desde a rúa do Charco. O escaso areal que quedou libre de cemento, ao fondo, está cheo de restos de cerámica.

No medio dos cons, cheos de piche, hai todo tipo de ferrallas

No Portiño aínda queda un pequeno campiño sen edificacións

A magnífica posta de sol que ofrece a zona

Cando as autoridades competentes se decidan a recuperar ambientalmente a liña de costa comprendida entre O Regueiro, O Portiño, Sucabirto e a Abilleira pequena (e por recuperar non se entende facer un paseo marítimo de cemento); e cando os veciños deixen de botar cascallos e maltratar a praia, amosarase ante nós toda a fermosura desta zona de cons, onde cada posta de sol se converte nun impresionante espectáculo da natureza.
O Portiño demostrou, ademais, unha excelente capacidade de recuperación cando, logo de moitos anos de vertidos directos de augas fecais, que cubriron a area de sudre, se instalou o caño de augas depuradas. Cun bo plan de actuación, ata se poderían habilitar zonas de baño urbanas decentes.

Pregóns dunha caracola... e A Ghrañola

[Helena Domínguez] Pregones de una caracola y narraciones de un grumete é probablemente a única novela que existe inspirada abertamente nas xentes e no xeito de vida da Arousa; unha Arousa case irrecoñecible hoxe en día. Escribiuna Juan Otero Dios "Nitucho", estando en Huelva en 1966, e constitúe unha xoíña por todo o que nos conta daqueles anos.

Polas páxinas do libro desfilan personaxes e reais, desde o fareiro mallorquín que asistía a tódolos enterros, ata os "foleiros" que viñan da Pobra do Caramiñal traer fariña, ou o propio tío do autor, Manuel "Mighalla", un xubilado a quen os fillos lle tiñan que agochar a vela da dorna para que non saíse ó mar e puxese a súa vida en perigo.

Un dos capítulos está dedicado a María "A Ghrañola", unha extravagante e entrañable muller, cuxo recordo permanece vivo na memoria popular colectiva.  Nos seus delirios, A Ghrañola soñaba con casar cun príncipe inglés. E cando a escuadra inglesa asomaba pola ría  rumbo a Vilagarcía,  corría a poñer as súas mellores galas e a encherse de colares e aneis. Aínda hoxe se lle pode escoitar a algunha vella dicir "pareces María A Ghrañola" cando alguén vai moi recargado no vestir.

O autor do libro, "Nitucho", era fillo de Luis Otero Maestú , coñecido pola xente como "Juanito de Luisa" (aínda que non tivera que ver co seu verdadeiro nome; estas cousas pasan na Arousa). Nado na illa e finado en Huelva, Juanito de Luísa rexentou durante anos unha taberna no Nicho, onde ademais de exercer de taberneiro, cultivou a arte da escritura. Letrista da comparsa O Cano e poeta, pódese dicir que exerceu de cronista oficial da Arousa. Estes versos que reproducimos aquí, incluídos en Pregones de una caracola y narraciones de un grumete, dedicoullos a María a Ghrañola:

Soñando en ser reina ou princesa un día,
chegou a ser vella "María Grañola",
pois naceu a probe con esa manía,
porque quixo Dios que nacera tola

Con ser unha humilde moza costureira,
imperal quimera na cabeza arrola,
e sobrevivindo á familia enteira
chegou a toparse no mundo moi sola.

E, sendo xa vella, cuase outogenaria,
aquela flor, murchada pola desventura
topou en Cambados –vila hospitalaria-
a mansión soñada na súa loucura.

Dinde logo Reina María non é
pero mesmamente com'unha Princesa,
habita o Palacio de Santo Tomé,
que donou pr'asilo, cristiana marquesa.

As letriñas do Cano, historia popular

Comparsa o Cano
 

[Helena Domínguez] A comparsa máis antiga da Arousa,  polo menos, ata onde nos chega a memoria, é "O Cano",  formada exclusivamente por homes. Saiu por primeira vez no Entroido de 1947 e gozou dunha gran aceptación durante décadas, non só na illa. Un dos principais factores do seu éxito foron as súas letriñas,  que facían referencia ás preocupacións sociais, costumes e modas dos arousáns, nun tempo no que ningún medio de comunicación falaba da Arousa.

A revolución das sequeiras

Camaxe despois dunha xornada de seca

 

[Helena Domínguez] A investigadora norteamericana Sarah Keene Meltzoff realizou un traballo de campo na Arousa entre 1985-1986 e 1989-1991 para estudar como as mariscadoras se organizaban e constituían un cabildo. O cabildo é a entidade encargada de organizar as vedas do marisqueo (determina cando e onde se pode ir á seca), a vixilancia das praias (normalmente nos veráns porque son moitos os turistas que caen na tentación de espurruñar na area e levar o que non é seu) e os traballos de limpeza (se os areais se enchen de esterco, as ameixas afogan e morren). Ata daquela só había un cabildo para os homes. Que careceran de poder “político” non significa que as mulleres estivesen á marxe das actividades marisqueiras; de feito, ir á seca é un traballo tradicionalmente de mulleres. Tal e como explica a investigadora no seu interesante estudio, o éxito da organización do cabildo das mulleres foi propiciado por dous factores: elas controlaban os medios de produción, xa que para ir á seca só se require un balde e unha legoña, en vez de custosos aparellos; e segundo, as mulleres manexaban desde sempre os cartos das súas propias actividades produtivas, e case sempre tamén os do resto da familia (máis dun home ten vendido “en segredo” os relojitos na lonxa para non ter que dar parte na casa).

A Radio da Arousa nas ondas da rede

Música libre e de inspiración carcamana. Esta é a suxerente proposta que nos ofrece o radioblog Radio de Arousa, que para comezar xa nos regala catro temas orixinais, de composición propia do autor da web. Reproducimos aquí un fragmento da canción titulada “Rapaza”, pero o mellor é que a escoiten!

“Rapaza se vas mariscar
coidado coas pedras
podes tropezar
ponlle moita atención
que podes caer no medio dos cons”