O aire dos mortos

[Helena Domínguez] Ata hai ben pouco, nada máis rematar un enterro, xa había quen facía unha pequena fogueira de loureiros diante do cemiterio para afumarse e evitar así que algún meniño co que tivese contacto collera o “aire do morto”. Aínda quedan persoas que se afuman, sobre todo os máis vellos, pero en xeral, a poboación da illa desprendeuse deste ritual de fondas raíces.

Na cosmovisión para a morte propia da sociedade tradicional galega, considerábase que os mortos podían deixar “aires” enfermizos –hoxe diriamos virus-, que se metían nos meniños, facendo que estes murcharan e quedaran cativos sen aparente explicación médica. Era entón cando se recorría á curandeira experta en sacar o aire e poñíase en marcha o tratamento.

Aínda que resulte difícil de crer, era costume poñer o neno nunha pa e introducilo e sacalo do forno do panadeiro varias veces, de xeito rápido, sen que lle fixera ningún mal ao enfermo. A cerimonia completábase coa aplicación dun remedio de herbas, só coñecidas pola curandeira. O lume, primeiro para afumarse de xeito preventivo, e logo para sacar o aire, adquiría aquí todas as propiedades máxicas e purificadoras. que lle atribúe a antropoloxía galega. Sobra dicir que o único potencial terapéutico de todo isto, era actuar a nivel sicolóxico sobre uns pais preocupados (ou non?).

O artista arousán Antón Millán gañou no 2003 o primeiro premio do Certame de Videocreación da Universidade de Vigo, cunha curtametraxe sobre este tema, que nunca foi estreada oficialmente.

A ponte de noite

Este fondo de pantalla está dispoñible na web turística O Salnés.

O día do Carme, o 19 de xullo

Pregunta un carcamán de Canarias nos comentarios en que datas son este ano as festas do Carme. Aínda que o día oficial do Carme é o 16 de xullo, na Illa a festa móvese no calendario en función das mareas, para facilitar a procesión marítima, e de xeito que sempre cadre en sábado. Este ano, o día do Carme celébrase o sábado 19 de xullo, e previsiblemente, as festas arrincarán xa o mércores ou o xoves anterior, coa festa dos quintos. Déixovos aquí un vídeo promocional do Carme doutro ano.

Furanchos

Unha cunca de tinto de furancho, do que deixa os dentes negros

Os furanchos ou loureiros tradicionais xurdiron na comarca do Salnés para darlle saída ao excedente de viño dos produtores. Deste xeito, habilitáronse en garaxes, alpendres e baixos de casas particulares, bares improvisados nos que se podía beber á noitiña, nun ambiente familiar e por un prezo moi económico, Albariño ou tinto Barrantes, acompañado dunha tortilla de ovos da casa, uns pementiños de padrón ou unha tapa de zorza. Hoxe existe unha ampla rede de furanchos nas aldeas de Vilanova, Ribadumia e Cambados, cunha clientela fiel que apreza a calidade do viño e certas liberdades, como a de cantar. Non abren todo o ano, nin son fáciles de atopar, moitos nin sequera teñen un distintivo na porta, pero o boca a boca deulle sona aos furanchos máis farturentos. Os hostaleiros da zona téñense queixado en repetidas ocasións da “competencia desleal” destes establecementos, que non pagan impostos, pero ata o momento, os intentos de regular a situación dos furanchos non prosperaron.